Dia 's Muire dhaoibh go léir,

Is mise Séamus ('s é Naoi an ainm a bhím ag úsáid go minic air líne), agus táim nuadh ag an bhfóram so. Chaitheas cuid maith de 'm shaol a' foghlaim an Ghaoidhealainn (dhá bhliadhain). Tá súil agam go m-bead-sa a' post-áil air an bhfóram so go minic. Anois, tá ceist agam fé aon leabhar atá air eólas agaibh mar gheall air Gaoidhealainn Chorca Dhuibhne Thuaidh.

Tá eólas maith agam-sa air Gaoidhealainn Dhún Chaoin agus Gaoidhealainn a' Bhlascaoid, ach tá a fhios agam go bhfuil difear idir na canamhaintí atá lastuaidh de 'n leath-inis agus na canamhaintí atá laisteas de 'n leath-inis (mar shampla, 'sid é' ó thuaidh agus 'is é seo' ó theas).

Tá Gaeilge Chorca Dhuibhne lé Diarmuid Ó Sé ceannaighthe agam cheana féin, ach ní fhuil 's a' leabhar san ach daoine go bhfuilid siad ' n-a gcónaí 's a' taobh theas. Bead-sa ana-bhuidheach má 's féidir libh cabhrughadh a thabhairt dom.

Lé meas

N

Dia ḋuit, a Ṡéamuis, nó a Naoi!

Ní dóċa go ḃfuil oiread san acṁaingí le faġḃáil ar na canaṁaintí ó ṫuaiḋ agus atá ar na canaṁaintí ó ḋeas i gCorca Ḋuiḃne. Tá sé ag braṫ ar ṡoláṫar mion-eolais i leaḃraiḃ foilsiġṫe ag fearaiḃ léiġinn nó acadóiríḃ, agus is mór an t-áḋ atá orainn Diarmuid Ó Séaġḋa do ḃeiṫ ann agus a ṡaoṫar go léir a ḃeiṫ le faġḃáil i ‘nGaeḋilge (=Gaeḋealainn) Ċorca Ḋuiḃne’.

Duḃairt An Londuḃ (postálaiḋe ná tagann ar an ḃfóram go ró-ṁinic anois) annso (viewtopic.php?f=28&t=2902&start=10) go ḃfuil mion-deifriḋeaċtaí idir an ceann tuaiḋ agus an ceann teas i gCorca Ḋuiḃne:



B'ḟéidir go ḃféaċfá ar LASID (the Linguistic Atlas and Survey of Irish Dialects), imleaḃar a dó, a ḃaineann le Muṁain. Ó's rud é go ḃfuil aġaiḋ agam á ṫaḃairt ar Ṁúsgraiḋe, is puinnte a 15 go ḃfuilim-se ag díriuġaḋ air, aċt tá a lán eile áiteanna 'sa Ṁuṁain 'sa leaḃar san. Is dóiġ liom gur b' í An Ḟeoṫanaċ atá i gceist agat, aċt is deallruiġṫeaċ nár ċuaiḋ Wagner go dtí an áit sin, aċt do ċuaiḋ sé go dtí An Cloċán—is é puinnte a 21 'sa leaḃar san ná an sráid-ḃaile sin.

An ḃfuil eolas agat ar Wagner agus ar a LASID?

Dia ’s Muire dhuitse agus Pádraig, tá súil agam nách miste leat cúpla ceartuchán beag a dh’fháilt! (Más miste, cuir in iúl dom é agus scriosfad an teachtaireacht.)

Tá do chuid Gaelainne maith go leor agus ní cainteoir dúthchais mise (agus ní mó cainteoir dúthchais a bhíonn anso, faraor) ⁊ mar sin is féidir gur dheineas-sa dearmhad anso is ansúd agus mé a dh’iarraidh do cheartaighthe, ach pé scéal é…


is Naoi an ainm a bhíonn á (h?)úsáid agam

Nílim cinnte an ceart h- do chur roim úsáid sa chás san (tuigim gur firinneach an ainm Naoi, ach baininscneach an focal ainm i nGaelainn Mhuimhneach). Ach ní gá é do chur ansan idir an ainm agus an chopail, deirtar … gurb Alba ab ainm don chrích sin, is Páidraig ainm a mhic, srl. – ní ainmfhocal cinnte an focal nuair ná bíonn sé ag tagairt don nduine, ach don ainm féin.

Lasmuigh d’Iarthar na Mumhan, is féidir an t-ainm a bhím a úsáid a rá – ach úsáidtar an réamhfhocal do (lagaighthe do a /ə/ + séimhiughadh) ansan seachas ag (an teach atáim a thógáil / an teach atáim do thógbháil). Ach sa Mhumhain, don chuid is mó, deirtar na habairtí mar sin mar abairtí céasta: an tigh atá (gh)á thógaint agam.


na Gaoidhealainne seachas an Ghaoidhealainn (nú na Gaelainne, nú pé leitriughadh eile) – dheinis dearmhad ar ginideach a dh’úsáid tar éis na hainme briathartha (ach táid cainteoirí dúthchais ann inniubh a déarfadh an abairt gan an ginideach leis).


Déarfainn féin Cheannaigheas Gaeilge Chorca Dhuibhne … cheana féin. Go traidisiúnta, mar a tuigtar dom, úsáidtar an struchtúr tá X déanta agam nuair a dh’athraigh an cainteoir staid an ruda (tá an fhuinneog briste agam ‘I have the window broken’, do bhí sé mairbhthe agam ‘I had him killed’, srl.) ach ní húsáidtar nuair a bhíonn an cainteoir ag plé a staide, nú a thaithighe, féin (do léigheas an leabhar ‘I have read the book’, do dheineas dinnéar ‘I have made a dinner’, srl.) – ach aríst, deirtar rudaidhe mar tá an leabhar léighte agam sa ló atá inniubh ann leis, cé nách modh traidisiúnta é sin.


ach daoine atá ’na gcomhnaidhe…

Ní féidir an clásal coibhneasta indíreach a dh’úsáid nuair is é ainmní an fhochlásail an réamhtheachtaidhe. Ní mar sin atá an scéal leis an gcuspóir díreach, is féidir idir an fear a chonac nú an fear go bhfeaca é a rá, tá an dá rud ceart, ach ní féidir ach an fear a chonaic mé (níl an fear go bhfeaca sé mé ann).

Ba ṁaiṫ liom cuir leis an míniuġaḋ do ṫug Silmeṫ mar ġeall ar úsáid na ḃfor-ainmneaċa le h-ainmneaċaiḃ pearsanta i n-abairtíḃ copaile. Is é ainm atá air ná Séadna—sin é an rud a léiġimíd i 'Séadna', aċt Éamonn a aṫair i slioċt eile. Cad í an deifriḋeaċt atá idir an dá ṡórd abairtí sin? Éamonn a aṫair—cialluiġeann san, focal ar ḟocal, “his father is an Eamonn, he belongs to the class of people called Eamonn”, agus go ḃfuil bríġ eile 'san abairt eile, “the name that he has is Séadna” (a copula of identification). Ní ḟeicim féin aon aḋb 'sa ṗuinnte seo 'sa ċéad ṗost mar do sgríḃ Naoi féin é, aċt b'ḟéidir go ḃfuil tuairimí deifreaṁla ann.... Tá fáilṫe roim gaċ ceartúġċan ar mo ċuid postanna, dar ndóiġ—táim lán-tsásta i gcóṁnuiḋe foġluim ó ḋaoine eile...

Go roibh míle maith agat, a David, tá an post so léighte agam, agus is dócha gur b'é sin an chúis go bhfuil aithne agam air deifir na gcanamhaintí i n-aon chor!



Tá eólas agam fé 'n leabhar san, agus tá 'n puinnte sin léighte agam. Is iontach an leabhar atá scríobhtha aige, agus tá staidéar déanta agam air na cainteóirí atá ionn. Ní dóigh liom go bhfuil ana-dhifríocht idir Gaoidhealainn Dhún Chaoin agus Gaoidhealainn an Chlochán 's a' leabhar, ach ní bhíd siad mar a gcéanna i gcónaí. (mar shampla, " kʷɪ:l´t´ə " i nDún Chaoin, agus " ki:l´hə " 's a' Chlochán [ceist a sé])

Is as an Ṁuṁain sinnsear m' aṫar, ach níl aiṫne maiṫ agam orṫa. Ṫoġas Gaoiḋealainn Ċorca Ḋuibhne 'o ḟoġlaim mar ġeall air an g-cultúr agus mar ġeall air an litriḋeaċt (Peig Sayer agus araile).

Cinnte! Is cuma liom



Ní dóigh liom go n-úsáidthear an h- sin 'n uair atá ainm fhear-inscneach i gceist, ach cinnte go bhfuil an ceart agat mar gheall air an bhfoirm (.i. " á úsáid agam " i n-áit " a bhím ag úsáid " nó " atáim ag úsáid ") Ní roibh a fhios agam nách ainm cinnte é an ainm 'n uair atá sí a' tagairt dí féin - go roibh maith agat!



Is i g-cónaí 'o bhím-se a' dearmhad an ginideach a úsáid